Διαμάντια: Χαρακτηριστικά τους, ταυτοποίηση και εκτίμηση - Τα τέσσερα C.

Διαμάντια: Χαρακτηριστικά τους, ταυτοποίηση και εκτίμηση - Τα τέσσερα C.

 

Διαμάντι: αρχ. ελληνικά “αδάμας” = αήττητος, ακατανίκητος, λόγω της μεγάλης σκληρότητάς του.

 

 Στην αρχή του χρόνου ο άνθρωπος δεν μπορούσε να καταλάβει πώς καταλήγουν τα διαμάντια στην επιφάνεια της γης. Γι' αυτό, επικρατούσε η δοξασία ότι έπεφταν από τα αστέρια ή ότι τα δημιουργούσαν οι θεοί. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι το διαμάντι ήταν κομμάτι αστεριού που έπεσε στη γη ή ότι τα διαμάντια ήταν τα δάκρυα των ίδιων των θεών. Πίστευαν ότι ήταν φωτιά από τους ουρανούς, που έγκλειστη αντανακλούσε, σηματοδοτώντας την αέναη φλόγα της αγάπης. Τα βέλη του Έρωτα, του φτερωτού θεού που γεννήθηκε κατευθείαν από το αρχέγονο αυγό του Χάους, τα φαντάζονταν βουτηγμένα σε διαμάντια.

 Λίγο αργότερα διαπίστωσαν ότι τα ποτάμια συσσώρευαν τις πέτρες σε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Όμως ακόμα δεν γνώριζαν την πρωτογενή πηγή τους. Πριν από λίγους μόνο αιώνες ανακάλυψαν το μητρικό πέτρωμα που φέρει τα διαμάντια στη μάζα του, και από το οποίο ξεκινά η διασπορά τους στην επιφάνεια της γης. Δηλαδή, με την επιφανειακή διάβρωση του ανάγλυφου της γης μέσω των ποταμιών και των χειμάρρων, τα διαμάντια μπορούν να ταξιδέψουν πολλά χιλιόμετρα μακριά από την πηγή τους, στις κοίτες των ποταμιών, στα δέλτα, στα παράλια και σε πεδιάδες, εκεί όπου αρχικά, ο άνθρωπος, τα έβρισκε. 

 Το διαμάντι ξεκίνησε το μακρύ του ταξίδι από την Ινδία προς τη Δύση τον 1ον αιώνα μ.Χ., περνώντας μέσα από την Περσία, τη Μέση Ανατολή και την Αίγυπτο στην Ευρώπη. Με τη διάνοιξη των μεγάλων θαλάσσιων δρόμων κατά τους Νεότερους Χρόνους και την ανακάλυψη διαμαντιών στον Νέο Κόσμο και την Αφρική, το διαμάντι δεν άργησε να κατακτήσει σταδιακά ολόκληρο τον κόσμο. Η αξιολόγηση των διαμαντιών και των διαφόρων πολύτιμων λίθων αποτέλεσε προοδευτικά την τέχνη της γεμολογίας (gemology).

 

 

 Η αξία ενός υλικού και η καταχώρησή του στα πολύτιμα υλικά καθορίζεται κυρίως από τρεις παράγοντες: τη σπανιότητα, την ομορφιά και την ανθεκτικότητα. Το υλικό που συγκεντρώνει και τις τρεις αυτές ιδιότητες θεωρείται πολύτιμο.

 Στην περίπτωση του διαμαντιού, παρότι συγκεντρώνει και τις τρεις αυτές ιδιότητες, έχουμε άλλα κριτήρια βάσει των οποίων καθορίζουμε τη σπανιότητα και την αντικειμενική του αξία. Δηλαδή το διαμάντι είναι όμορφο και διαθέτει σπάνιες και εντυπωσιακές οπτικές ιδιότητες. Όλα όμως τα διαμάντια εάν κοπούν σωστά εμφανίζουν τις ιδιότητες αυτές. Επομένως, επειδή η ομορφιά και η εντυπωσιακή του εμφάνιση είναι κάτι το δεδομένο, για αυτό πρέπει να στηριχτούμε σε άλλα κριτήρια για να του δώσουμε τη σωστή αξιολόγηση. Όλα τα διαμάντια που χρησιμοποιούνται στα κοσμήματα είναι διάφανα, όλα τα διαμάντια λάμπουν και όλα έχουν διάχυση του φωτός, επομένως η ομορφιά δεν είναι ικανό κριτήριο για να τα κατατάξει κανείς διότι τη διαθέτουν όλα, από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα.

Γιʼ αυτόν ακριβώς το λόγο, τα διαμάντια κατατάσσονται με βάση τέσσερα κύρια κριτήρια, που τα χωρίζουν σε ομάδες σπανιότητας και μοναδικότητας. Έτσι καταλήξαμε στα γνωστά μας «4 C» (the 4 Cs), από τα αρχικά γράμματα των αγγλικών λέξεων carat (καράτι, μονάδα μέτρησης του βάρους), clarity (καθαρότητα, χωρίς εγκλείσματα δηλαδή), colour (χρώμα, για την αχρωματότητα) και cut (κόψιμο, για τις αναλογίες κοψίματος).

 

Αυτές είναι οι τέσσερις ιδιότητες που καθορίζουν την αξία ενός διαμαντιού σύμφωνα με την GIA (Gemological Institute of America). Γι‘ αυτό συνίσταται λεπτομερής έρευνα του διαμαντιού πριν την αγορά ενός μονόπετρου. Ας δούμε λίγο πιο διεξοδικά μία προς μία τις ιδιότητες ενός διαμαντιού.

 

• Καράτια

 

Πρόκειται για τη μονάδα μέτρησης βάρους ενός διαμαντιού, η οποία υιοθετήθηκε αρχικά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το 1913 και έκτοτε έγινε διεθνής. Πιο συγκεκριμένα το ένα καράτι ισούται με 0,2 γραμμάρια. Ένα διαμάντι δηλαδή βάρους 5 καρατίων ισοδυναμεί με ένα γραμμάριο. Ωστόσο παρότι ένα γραμμάριο μπορεί να ακούγεται μικρή ποσότητα, στην πραγματικότητα ένα διαμάντι 5 ct είναι πολύ μεγάλο. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές των διαμαντιών, ανεξαρτήτως βάρους δεν αυξάνονται ούτε μειώνονται αναλογικά με το μέγεθός τους, αλλά προοδευτικά με βάση τις ιδιότητές τους (π.χ. καθαρότητα, ζήτηση).

• Καθαρότητα

 

Η καθαρότητα ενός διαμαντιού σχετίζεται με τα εγκλείσματα, όλες δηλαδή τις εσωτερικές ατέλειες και προσμείξεις του αδαμαντοκρυστάλλου. Τα περισσότερα διαμάντια περιέχουν ισχνά εξωτερικά ψεγάδια ή έγκλειστα, γνωστά στην κοσμηματοποιΐα και ως “σημάδια εκ γενετής”, τα οποία προέκυψαν κατά τη μακρόχρονη διαδικασία σχηματισμού ενός διαμαντιού υπό συνθήκες υπερβολικά υψηλής θερμοκρασίας και τρομερά ισχυρών πιέσεων στα έγκατα της γης. Όταν δεν υπάρχουν εγκλείσματα, τότε το διαμάντι χαρακτηρίζεται αγνό, καθαρό, χωρίς ατέλειες.  

 

Οι βαθμίδες καθαρότητας από αύξουσα προς φθίνουσα κλίμακα είναι οι εξής :

1. Flawless (FL): Δεν υπάρχουν ορατά χαρακτηριστικά-έγκλειστα ή εξωτερικά ψεγάδια έπειτα από λεπτομερή εξέταση με μεγεθυντικό φακό (10x) από ειδικευμένο γεμολόγο.
2. Internally Flawless (IF): Υποδεικνύει την απουσία έγκλειστων και την ύπαρξη κάποιων ισχνών εξωτερικών ψεγαδιών έπειτα από εξέταση με μεγεθυντικό φακό (10x) από ειδικευμένο γεμολόγο.
3. VVS1/VVS2 (Very very slightly included): Τα διαμάντια που ανήκουν σε αυτή τη βαθμίδα έχουν πολύ μικρά έγκλειστα, τα οποία φαίνονται πολύ δύσκολα με μεγεθυντικό φακό (10x) από ειδικευμένο γεμολόγο.
4. VS1/VS2 (Very slightly included): Διαμάντια με πολύ μικρά έγκλειστα, τα οποία φαίνονται δύσκολα με μεγεθυντικό φακό (10x).
5. Si1/Si2 (Slightly included): Διαμάντια με μικρά έγκλειστα, τα οποία φαίνονται με ευκολία με μεγεθυντικό φακό (10x) από ειδικευμένο γεμολόγο.
6. Pi1/Pi2/Pi3 ή I1/I2/I3 (Pique or Included): Διαμάντια με έγκλειστα, τα οποία φαίνονται με αρκετή ευκολία από ειδικευμένο γεμολόγο.

Συνεπώς, γίνεται κατανοητό ότι όσο ανεβαίνουμε στη βαθμίδα καθαρότητας των διαμαντιών, αυξάνεται και το κόστος της πέτρας. Εντούτοις, σε ένα μη εξειδικευμένο μάτι η διαφορά στην καθαρότητα της πέτρας από τη μία βαθμίδα στην άλλη δεν είναι αντιληπτή.

 

 

• Χρώμα

 

Όσον αφορά το χρώμα ενός διαμαντιού, τα καλύτερα λευκά διαμάντια (σε αντίθεση με τα φανταχτερά έγχρωμα διαμάντια) θα έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν πιο άχρωμα. Η ταξινόμηση χρώματος, όπως ορίζεται από την GIA (Gemological Institute of America), γίνεται με τη χρήση γραμμάτων της αλφαβήτας με το καλύτερο χρώμα να είναι το τελείως άχρωμο, δηλαδή το D  (exceptional white+). Η βαθμίδα χρωμάτων στα διαμάντια διαμορφώνεται από το εξαιρετικό λευκό στο πιο κίτρινο ή καφέ ως εξής:

1. D (Exceptional White+=Εξαιρετικό Λευκό+)
2. E (Exceptional White=Εξαιρετικό Λευκό)
3. F (Rare White+=Σπάνιο Λευκό+)
4. G (Rare White=Σπάνιο Λευκό)
5. H (White=Λευκό)
6. I/J (Slightly Tinted White=Ελαφρώς Σκούρο Λευκό)
7. K/L (Tinted White=Σκούρο Λευκό)
8. M (Tinted Color=Σκούρο Λευκό)

Η βαθμίδα χρωμάτων συνεχίζεται με όχι τόσο άχρωμα διαμάντια καταλήγοντας στο Z (Tinted Color). Ξεκινώντας από το χρώμα I/J και κατεβαίνοντας τη σκάλα χρωμάτων, συναντάμε διαμάντια των οποίων οι αποχρώσεις αποκτούν κίτρινη ή καφετί χροιά. Ωστόσο, όσο πιο άχρωμο είναι ένα διαμάντι τόσο μεγαλύτερη θεωρείται η αξία του, άρα και το κόστος του. Ακόμα κι αν το χρώμα ενός διαμαντιού κατατάσσεται χαμηλά στην κλίμακα χρωμάτων, μπορεί να μειώνεται η αξία του διαμαντιού, χωρίς αυτό να υποβαθμίζει την ομορφιά του. Υπάρχουν ιδιαίτερα εντυπωσιακά διαμάντια με ελαφρώς κίτρινο χρώμα ή και πιο έντονο. Επιπροσθέτως, αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ δύο γειτονικών χρωμάτων η διαφορά χρώματος από το ένα στο άλλο μπορεί να γίνει δύσκολα αντιληπτή από ένα μη εξειδικευμένο μάτι. 

 

 

• Κοπή

 

Η κοπή (κόψιμο ή επεξεργασία) του διαμαντιού είναι το σπουδαιότερο στάδιο, μετά το οποίο η πέτρα παίρνει την τελική της μορφή και δείχνει όλη της την ομορφιά. Προηγήθηκαν πολλά πειραματικά στάδια, όμως πριν περιγραφούν αναλυτικά τα στάδια κοπής επεξεργασίας στις σημερινές συνθήκες, ας κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν.

 Στην αρχαία εποχή, τότε που οι πολύτιμες πέτρες έπαιζαν ρόλο προληπτικών ή θεραπευτικών μέσων κατά των ασθενειών ως «φυλακτήρια» ο άνθρωπος δεν έδινε καμιά ή έδινε πολύ μικρή σημασία στην κοπή.  Όταν πάλι τις χρησιμοποιούσε στην κατασκευή κοσμημάτων, διατηρούσε την αρχική τους μορφή (οκτάεδρα ή λεπτοί κι επίπεδοι κρύσταλλο που έδειχναν τις στιλπνές επιφάνειές τους.)

Όταν ανακαλύφθηκε ότι το διαμάντι μπορούσε να κοπεί και να στιλβωθεί με την βοήθεια της ίδιας του της σκόνης, άρχισε να ανθεί η τέχνη της κοπής. Δεν ξέρουμε αν την τέχνη αυτή την πήραν οι Ινδοί από άλλους ή την επινόησαν μόνοι τους και κατόπιν τη δίδαξαν στους Ευρωπαίους. Η παλαιότερη πηγή πληροφοριών είναι ινδικό κείμενο, γραμμένο σε αρχαία ινδική γλώσσα, που λέγεται «Αγκαστιμάτα» κα γράφτηκε τον 14^ο αιώνα μ.Χ. Ο έμπορος και ιστορικός Ταβερνιέ, απόκτησε πολλά διαμάντια στις Ινδίες, όταν έκανε τα ταξίδια του στην Ανατολή. Οι Ινδοί όμως τεχνίτες δεν είχαν κάνει μεγάλες προόδους και τα μέσα που διέθεταν ήταν στοιχειώδη. Έτσι, ο Ταβερνιέ, μετέφερε στην Ευρώπη τις καλύτερες πέτρες που βρήκε.

Η κοπή αποτελεί τη σημαντικότερη ιδιότητα ανάμεσα στα 4Cs της ταυτοποίησης ενός διαμαντιού καθώς όχι μόνο ορίζει το σχήμα του, αλλά επηρεάζει άμεσα τη “Φλόγα”, τη Ζωή και τη Λάμψη του. 

• Η Λάμψη αναφέρεται στην εξολοκλήρου φωτεινότητα που αντανακλά το διαμάντι. 
• Η “Φλόγα” είναι η διάσπαση της φωτεινότητας στα χρώματα της Ίριδας. 
• Η Ζωή είναι η κίνηση του φωτός μέσα στο διαμάντι, κοινώς γνωστό ως σπινθηροβόλημα. (brilliance)

      

       Υπάρχουν δύο είδη μοντέρνας κοπής, το brilliant cut (κλασικό κυκλικό μπριγιάν) και το step cut. Το συνηθέστερο, αλλά και το ιδανικότερο στυλ κοπής είναι το round brilliant cut, καθώς αυτό το είδος κοπής αναδεικνύει τη λάμψη και τη “φλόγα” ενός διαμαντιού με τρόπο “πού κόβει την ανάσα”. Άλλωστε όπως η ίδια η αγάπη έτσι και η “φωτεινή φλόγα” του μπριγιάν σας είναι εξίσου μαγευτική! Αν και η “φωτεινή φλόγα” σε αντίθεση με την αγάπη, δε χάνεται ποτέ!

Τα οκτώ πιο δημοφιλή σχήματα διαμαντιών:

1. Brilliant Cut
2. Emerald
3. Marquise
4. Heart
5. Princess
6. Oval
7. Pear